Naakten in de Kunst

Op de expositie ’De wereld van Lucas Cranach’ in het Bozar in Brussel kan de bezoeker zich een voyeur uit de renaissance voelen. De zalen zijn ingericht als een intiem kabinet. Tegen een donker behang met een print van eikenhouten planken lichten de zinnelijke naakten spannend op. Hun enige versiering zijn hun attributen, zoals de weegschaal en het zwaard bij Vrouwe Justitia, en de hoofdsieraden, halskettingen en andere juwelen, waarvan Cranach een grote voorraad moet hebben gehad. Na 1530 hebben ze allemaal dezelfde wat schuine amandelvormige ogen. De Cranach-babes worden ze in Brussel wel oneerbiedig genoemd.

Dat Cranach altijd al een vernieuwer was, zien we aan het begin van de expositie, waar de prenten van zijn houtsnedes veel meer natuurlijkheid en beweging laten zien dan die van de toonaangevende Dürer. Vergelijking met het werk van Albrecht Altdorfer en Jörg Breu toont aan dat Cranach een sleutelrol had in de zogenoemde Donauschool. Ook in zijn latere portretten zien we een losheid die bijzonder was voor zijn tijd. Het zijn mensen van vlees en bloed, evenals zijn Jezus en Maria in bijbelse voorstellingen.

Dankzij royale bruiklenen van musea, particulieren en zelfs de Dom van Meissen zien we maar liefst vijftig schilderijen en vijftig tekeningen en prenten van Cranach naast nog eens vijftig werken van tijdgenoten.

Cranachs beroemde portret van Luther is niet te zien. Wel een onbekend huwelijksportret van hem. Verder zijn er fraaie voorbeelden van schilderijen waarin de vrouwelijke verleidingskunst wordt geïllustreerd, die mannen fataal wordt. Cranach nam hierbij een voorbeeld aan de Vlaming Quinten Massys. Ook is het portret van Maria van Saksen (1534) te zien, waar Picasso zo verrukt van was. Liefhebbers van mode kunnen zich verlustigen aan de schitterende kostuums en sieraden.

De expositie duurt tot 23 januari, Paleis voor Schone Kunsten/Bozar, Koningsstraat 10, Brussel. Maandags gesloten. www.bozar.be